भारत अन्नधान्य निर्यात: जागतिक बाजारात भारताचे वर्चस्व

जगभर अन्नधान्य निर्यातीचा भार भारतावर!

अन्नधान्य उत्पादन आणि व्यापार क्षेत्रात भारताने मोठी झेप घेतली आहे. जागतिक अर्थव्यवस्थेतील अलीकडील घडामोडींमुळे अनेक देशांना अन्नधान्याच्या सुरक्षित पुरवठ्यासाठी भारताकडे पाहावे लागत आहे. 2023-24 मध्ये भारताने 6.91 कोटी टन अन्नधान्य निर्यात करून नव्या विक्रमाची नोंद केली आहे.

कोरोना महामारीनंतर उभारी घेतलेल्या भारतीय कृषी क्षेत्राने जागतिक बाजारात आपली उपस्थिती अधोरेखित केली आहे. तांदूळ, गहू, मका, डाळी आणि इतर अन्नधान्य निर्यातीस मोठी मागणी असून, ही स्थिती भारताच्या ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना देणारी ठरते आहे.

सरकारी धोरणांचा परिणाम

भारत सरकारने अन्नधान्य साठवण, पुरवठा साखळी, आणि निर्यात प्रक्रियेमध्ये सुधारणा करत या वाढीला हातभार लावला आहे. विशेषत: PM-KISAN, ई-नाम आणि कृषी निर्यात धोरणामुळे शेतकऱ्यांना थेट बाजारात पोहोचण्याचा मार्ग सुकर झाला आहे.

जागतिक स्पर्धेत भारताची बाजी

2023-24 मध्ये भारताने विविध देशांना अन्नधान्य निर्यात करून सुमारे 51.2 अब्ज डॉलर्सचा व्यापार केला. अमेरिका, आफ्रिका, युरोप व आग्नेय आशियातील देश भारताकडून अन्नधान्य खरेदी करत आहेत. या निर्यातीने भारताच्या विदेशी गंगाजळीमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे.

शेतकऱ्यांना मिळाले नवे संधीचे दार

अन्नधान्य निर्यातीमुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ झाली असून ग्रामीण भागात रोजगार निर्मितीस चालना मिळाली आहे. केंद्र सरकारने निर्यात अनुदान, शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण, आणि साठवणूक क्षमतेत सुधारणा यांसारख्या पायाभूत गोष्टींवर लक्ष केंद्रित केल्यामुळे ही कामगिरी शक्य झाली आहे.

जागतिक व्यापार संघटना (WTO)